I'm sorry, I don't speak Swedish...!

Ik woon nu ruim een week in mijn nieuwe appartementje in Göteborg, het eerste programma met het orkest zit er ook al weer op, tijd voor dit eerste reisverslag vanuit Zweden!

Om te beginnen enkele feiten op een rij:
Afstand tot thuis in vogelvlucht: 797 km
Afstand over de weg: 1057 km
Middag temperatuur: -4 (op dit moment -8)
Gevoelstemperatuur: -11 (op dit moment -14)
Gemiddelde temperatuur de komende 10 dagen: -6,3 (nee, het komt hier voorlopig niet boven 0 uit…!)
Wat het weer mist aan warmte wordt wel gecompenseerd door de warme mensen hier!
Zonuren: zonsopkomst 7:14, zonsondergang 17:34 (valt mee)
Hoeveelheid sneeuw: valt ook mee, er lagen enkele centimeters sneeuw op mijn eerste werkdag, inmiddels is er geen sneeuw meer op de stoep of de weg, maar het blijft wel liggen in de parkjes.
Meest gebruikte zin in het Engels: I’m sorry, I don’t speak Swedish 
Meest gebruikte Zweedse woorden:
- Hej! (alledaagse begroeting, maar hier is het gebruikelijk om het twee keer snel na elkaar te zeggen als je iemand tegen komt, dus: Hej, hej!)
- Tack! (betekent dankjewel, aangezien Zweedse mensen erg beleefd zijn, vooral in de spreektaal, zeggen ze het ontzettend vaak en ik nu dus ook!)
Nieuwe Zweedse woorden die ik geleerd heb van collega’s deze week:
- Ett glas (een glas)/ glaset (het glas)
- En öl (een biertje)/ ölen (het bier)
(ja precies, het onderscheid tussen de onbepaalde en bepaalde vorm van zelfstandige naamwoorden wordt hier gemaakt door het lidwoord voor het znw te zetten, of juist erachter te plakken, dat is voor ons als Nederlanders een beetje verwarrend. Bovendien moet je dus van ieder woordje leren of het een ett-woord of een en-woord is… Maar dat is nu mijn probleem, niet dat van jullie  )

Op vrijdag 16 februari was het zover, de verhuisdag naar Zweden! Toen ik in september de baan kreeg aangeboden leek het allemaal nog zo ver weg, maar de tijd is uiteindelijk voorbij gevlogen. Voornamelijk omdat ik zo ontzettend veel (fantastisch) orkestwerk had in Nederland. Sinds ik de auditie hier heb gewonnen begonnen steeds meer Nederlandse orkesten te bellen met de vraag of ik kon komen spelen of invallen, daardoor had ik mijn agenda vol gepland met concerten tot 2 dagen voordat ik zou verhuizen. Vanwege de heersende griep in Nederland belde er in januari minstens 1 orkest per week en waren er weken bij dat ik in 3 orkestproducties speelde in enkele dagen tijd, totdat ik twee weken voor de verhuisdatum toch maar ‘nee’ heb gezegd aan de telefoon toen er weer een orkest belde met de vraag of ik kon invallen voor een zieke collega. Ik moest immers ook nog (dringend) thuis alles opruimen en inpakken en daar had ik ook voldoende tijd voor nodig…

Uiteindelijk is het allemaal net (of net niet) gelukt, de meest noodzakelijke dingen heb ik nu hier en verder zijn de meeste andere spullen thuis netjes opgeruimd en staan ze gesorteerd in dozen op de zolder. De reis verliep voorspoedig die vrijdag. Pap en mam vlogen mee en bleven ook vier dagen hier zodat ze me konden helpen: eerst met het sleuren van de koffers, vervolgens met het grondig schoonmaken van mijn appartement en daarna met het inrichten en boodschappen doen. Dat was heel fijn, want alleen had ik dat niet voor elkaar gekregen binnen twee en een halve dag. Woensdag speelde ik de laatste opera voorstelling in Amsterdam, vrijdag vlogen we naar Göteborg en maandag moest ik hier gewoon beginnen, dus er was ook niet veel meer tijd.
Inmiddels ziet het appartementje er piekfijn uit! Het was al heel mooi, maar nu is het ook super schoon en leuk ingericht, met dank aan pap en mam die ook gewoon door gingen met schoonmaken terwijl ik aan het studeren was in de concertzaal (want ik moest ook een beetje in vorm blijven aangezien ik maandagochtend om 10 uur direct begon met de eerste repetitie hier).

Toen ik maandagochtend wakker werd en naar buiten keek lag er sneeuw en sneeuwde het nog steeds! Hoppa, eerste werkdag in Scandinavië meteen door de sneeuw naar het werk. Gelukkig is het maar 300 meter lopen, mijn appartement bevindt zich aan de Teatergatan (Theatersteeg, toepasselijke naam!) en die straat komt recht uit op de artiesteningang van het Konserthus, dus weer of geen weer, ik kom hoe dan ook altijd op het werk!
Er wachtte me een hartelijk en warm ontvangst, zowel door collega’s, die ontzettend blij waren dat ik nu eindelijk echt fulltime hier kon beginnen als ook door de orkestmanager die me officieel voorstelde voor aanvang van de repetitie aan het hele orkest.
Ik had met de producent geregeld dat mijn ouders een deel van de repetitie mochten bijwonen maandagochtend, dus dan konden ze me ook nog even aan het werk zien voordat ze terug vlogen naar Düsseldorf maandagmiddag.

We speelden deze week o.a. de 5e symfonie van Mendelssohn, prachtige muziek om mee te beginnen. Het spelen ging ook meteen heel goed, zowel samen met Anders, mijn collega op eerste fluit, maar ook met de andere houtblazers, klankkleur, intonatie, etc. het voelt allemaal heel makkelijk en natuurlijk hier en dat is een fijn gevoel om zo te mogen beginnen. Voor het einde van de eerste repetitiedag had ik al een uitnodiging om op dinsdagavond bij een van de collega’s thuis te komen eten. Kaitlyn (speelt fagot) had een aantal houtblazers uitgenodigd bij haar thuis en vroeg of ik ook wilde komen, uiteraard ontzettend graag!
Voordat het zover was deed ik dinsdagmiddag echter eerst een poging om me in te schrijven in het Zweedse bevolkingsregister, dat moet hier via Skatteverket (de Zweedse belastingdienst). Het bleef echter bij een poging, want het bleek nog niet zo eenvoudig: Eerst moest ik bellen om te controleren of ik alle benodigde documenten had, 20 minuten wachten aan de lijn, 20 seconden iemand gesproken en zijn antwoord was kort: “ja, je hebt alles, kom maar gewoon om je in te schrijven”. Toen probeerde ik via de website van Skatteverket alvast het formulier in te vullen wat ik nodig had bij de inschrijving, alles was in het Engels, behalve de laatste link naar het daadwerkelijke formulier, dat kon ik alleen maar in het Zweeds vinden en daar begreep ik natuurlijk niets van. Oké, dacht ik, laat ik dan maar gewoon een afspraak maken en naar het kantoor toe gaan, ze zullen daar vast formulieren in het Engels hebben, dan kan niet anders. Maar online een afspraak maken bleek ook niet te kunnen, geen enkele dag de komende maand was beschikbaar. Uiteindelijk ben ik te voet naar het kantoor gelopen, glibberend door de sneeuw, maar toen ik daar kwam zag ik dat er een rij stond vanaf de loketten in de hal tot bijna buiten de deur. Toen heb ik maar besloten om eerst enkele collega’s om hulp te vragen en heb ik het opgegeven voor die dag... Weer glibberend naar huis terug…

Gelukkig was die avond bij Kaitlyn thuis ontzettend gezellig, lekker eten en veel wijn, goed recept om collega’s beter te leren kennen en om je direct thuis te voelen in deze omgeving!

Het inschrijven bij Skatteverket was slechts een van de obstakels waar ik deze week tegenaan ben gelopen, zo blijkt de taal toch ook wel een ‘dingetje’ te zijn. Boodschappen doen bijvoorbeeld, dat kost me nu ongeveer drie keer zoveel tijd dan in Nederland: ik ken de supermarkt nog niet, dus ik loop te zoeken naar alles, bovendien begrijp ik niet veel van wat er op de producten staat geschreven. Bij ons staan dingen op voedselverpakkingen vaak in meerdere talen, Nederlands, Engels, Duits, Frans, hier staat het ook in meerdere talen erop, maar dan in het Deens, Fins, Noors en Zweeds (Duits als ik geluk heb). Dat schiet natuurlijk niet erg op als je overal foto’s van moet maken met de app van Google Translate om te ontdekken of je nu bijvoorbeeld wasverzachter of gewoon wasmiddel in je handen hebt, tomatensaus, tomatenstukjes of hele tomaten in blik, en zo zijn er nog heel veel voorbeelden. Ik ben al twee keer thuis gekomen denkende dat ik iets had en dan bleek het toch iets anders te zijn: dunne yoghurt in plaats van melk en tomaten in blik in plaats van tomatensaus. Oke, weer terug naar de supermarkt… Maar achteraf moest ik er ook wel om lachen! En het zal vast niet de laatste keer zijn dat ik thuis iets open maak wat iets totaal anders blijkt te zijn dan waar ik op uit was, dat hoort bij het wonen in een ander land waarvan je de taal nog niet spreekt!
Gelukkig heb ik wel tijd genoeg hier om dit soort dingen rustig uit te zoeken. Het is best overzichtelijk om ‘slechts’ een orkest per week te hebben, vaste tijden van repetities en concerten, een vast ritme met slapen en opstaan, dat geeft veel rust en extra tijd. Tijd die ik dan maar gebruik om alle stukken ontzettend goed voor te bereiden en ook om zoveel mogelijk en zo snel mogelijk Zweeds te leren zodat ik binnenkort mezelf goed kan redden met een basisvocabulaire en niet meer zo vaak hoef te zeggen: “sorry, I don’t speak Swedish”…

Woensdagochtend hadden we generale repetitie, onze dirigent voor deze week, de beroemde Amerikaan van Japanse afkomst, Kent Nagano, is een ontzettend fijne man om mee te werken, heel muzikaal, ontzettend duidelijk, hij was tevreden over ons werk deze week en dus was ik om 11 uur al klaar met repeteren. Woensdagavond was het eerste concert, genieten met dit programma en ook daarna was het gezellig aan de bar waar Anders mij trakteerde op een drankje omdat het mijn eerste concert was. Ik vind het ontzettend leuk dat de collega’s hier vaak na het concert nog in de zaal blijven en gezellig samen iets drinken. Dat in tegenstelling tot Nederland, waar de meeste mensen vaak direct na het concert snel weer onderweg zijn naar huis. We hebben een eigen bar (Sibeliusbarren) in de zaal backstage, waar de alcohol ook zeer goed betaalbaar is (20 Kronen per consumptie, omgerekend ongeveer 2 euro!), deze bar wordt gerund voor en door musici van het orkest, erg leuk! Dus ook vrijdag na het tweede concert met hetzelfde programma, bleven we nog gezellig een tijdje in de bar hangen, toen heb ik Anders getrakteerd en toen leerde ik ook de woorden ett glas, en öl…

Donderdag had ik vrij, poging twee tot inschrijven in het Zweedse bevolkingsregister, deze keer had ik eerst wat rondgevraagd bij collega’s in het orkest, ik stond tien minuten voor openingstijd van het kantoor voor de deur, werd meteen geholpen (in het Engels) en stond een kwartiertje later weer buiten! Nu is het wachten (2 weken tot 3 maanden) op hopelijk de goedkeuring en het nummer, vergelijkbaar met het Nederlandse BSN nummer, zodat ik hier een bankrekening kan openen, een telefoonnummer kan aanvragen, etc.

Dit weekend had ik ook vrij, tijd om het repertoire voor komende week en de week daarna alvast voor te bereiden. Vanaf morgen beginnen we weer aan een nieuw programma, wederom met een zeer beroemde dirigent, Neeme Järvi. Deze 80-jarige dirigent heeft het Gothenburg Symphony Orchestra in de jaren 80’en 90’, toen hij chef-dirigent was van dit orkest, goed op de kaart gezet door veel internationale tournees te maken met het orkest, maar vooral ook door ontzettend veel opnames te maken voor grote platenmaatschappijen. Ik ben benieuwd hoe het is om met zo’n grootheid te mogen werken. De twee weken daarna komt onze huidige chef-dirigent, de jonge Fin Santtu-Matias Rouvali en dan gaan we op tournee door Scandinavië: Vara en Stockholm, Oslo, Kopenhagen en we vliegen zelfs naar Reykjavik in Ijsland!! Leuke dingen om naar uit te kijken en het wordt ongetwijfeld een onvergetelijk ervaring.

Bijgevoegd zijn enkele foto’s van de verhuizing en mijn eerste week hier. Verder is het mogelijk om een automatische update te ontvangen per email zodra ik weer een reisverslag heb geschreven, dat kan linksonder in het scherm via de knop ‘meld je aan voor de mailinglijst’. Ik zal absoluut niet iedere week een verslag schrijven, maar toch wel een keer in de maand verwacht ik…
En tot slot, er worden ook regelmatig concerten van dit orkest live uitgezonden via de website www.gsoplay.com, dan kun je dus thuis op de bank vanuit Nederland gratis de concerten mee beleven. Als je dat leuk vindt, stuur me dan even een berichtje per email, dan kan ik een reminder sturen als er weer een mooi concert live wordt uitgezonden!

Tot de volgende keer!
Groetjes uit Zweden,
Marjolein